პროექტის დასახელება: „საქართველოს ტერიტორიაზე საფერავის ვაზის ჯიშისაგან წარმოებული დაცული ადგილწარმოშობის დასახელების ღვინოებისათვის Saccharomyces cerevisiaes -ს საფუარის სუფთა კულტურების გამოყოფა და მათი სპეციფიკური თვისებების შესწავლა სამრეწველო გამოყენების მიზნით“
დამფინანსებელი ორგანიზაცია: სსიპ შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდი, ფუნდამენტური კვლევითი პროექტი: FR-22-6630
პროექტის ხელმძღვანელი: ნინო ვეფხიშვილი
პროექტის კოორდინატორი: მარიამ ალექსიძე
მეცნიერ-მკვლევარები: გიული ანდრონიკაშვილი
მაგდა დავითაშვილი
ვანო შიუკაშვილი
კონსულტანტი: გიორგი სონღულაშვილი
განხორციელების პერიოდი: 17.03.2023 - 17.03.2026.
ანოტაცია
ქართული მეღვინეობა, რომელიც ქვეყნის ეკონომიკის მნიშვნელოვან დარგს წარმოადგენს, მასობრივად გადასულია უცხოეთიდან შემოტანილი მშრალი კომერციული კულტურული საფუარების გამოყენებაზე, მათი შენახვისა და მოხმარების სიმარტივის გამო. თუმცა, ამ ფაქტს უარყოფითი მხარეც აქვს: ერთი და იმავე ჯიშისაგან, მაგრამ სხვადასხვა ადგილზე მოკრეფილი ყურძნიდან წარმოებული ღვინოები ერთფეროვანია, ინდივიდუალობადაკარგული და, ამასთან, მაღალი თვითღირებულების მქონე.
ამ პრობლემების გადაჭრის მიზნით, დასაწყისისათვის, მხოლოდ ერთი - უძველესი, ყველაზე პოპულარული და ტექნოლოგიურად მნიშვნელოვანი - ქართული ყურძნის ჯიშის, საფერავისათვის შეიქმნა ეს სამწლიანი პროექტი: 17.03.2023 - 17.03.2026.
შესრულებულია პროექტის პირველი საანგარიშო პერიოდის სამუშაოები: გეგმა-გრაფიკის მიხედვით, მოიკრიფა საფერავის ყურძენი საქართველოს მევენახეობა-მეღვინეობის ათ მიკროზონაში. ამ ტერიტორიებზე მოყვანილი საფერავისაგან მზადდება დაცული ადგილწარმოშობის დასახელების წითელი ღვინოები: ნაფარეული, ქინძმარაული, ყვარელი, ახაშენი, მუკუზანი, ახოები, ხაშმის საფერავი, კახეთი, ბოლნისი, წინანდალი.
მოკრეფილი ყურძნის ტკბილი დადუღდა სპონტანურად - საკუთარ ველურ საფუარზე - წითელი წესით, ჭაჭასთან ერთად; დამზადებული ღვინოების ჭაჭიდან მოხსნის შემდეგ, დარჩენილი ლექიდან მიკრობიოლოგიური მეთოდებით გამოიყო და გასუფთავდა თითოეული ღვინის შესაბამისი Saccharomyces cerevisiaes-ს დომინანტი სუფთა კულტურები, რომლებიც გენური იდენტიფიკაციისათვის გაიგზავნა დიდ ბრიტანეთში, ქ. ნორვიჩის ქვადრამ ინსტიტუტში, წმინდა შტამების ეროვნულ კოლექციაში და მიკრობიოლოგიურ ლაბორატორიაში პჯრ (PCR) მეთოდით იდენტიფიცირდა თითოეული მათგანი. როგორც მოსალოდნელი იყო, სხვადასხვა ადგილწარმოშობის სუფთა შტამები ერთმანეთისაგან განსხვავებულიც აღმოჩნდა (სხვადასხვა ადგილწარმოშობა) და მონათესავეც (ერთი და იგივე ჯიში - საფერავი).
ასე რომ, პროექტის პირველ საანგარიშო პერიოდში, საქართველოში პირველად, საფერავის ყურძნისაგან წარმოებული დაცული ადგილწარმოშობის დასახელების 10 ღვინისათვის გამოიყო შესაბამისი Saccharomyces cerevisiaes-ს 10 ახალი წმინდა შტამი, რომლებიც გენეტიკურად იდენტიფიცირდა კიდეც დნმ-ის დონეზე.
ამჟამად მიმდინარეობს პროექტის გეგმა-გრაფიკით გათვალისწინებული, მეორე საანგარიშო პერიოდის სამუშაოები - აღმოჩენილი წმინდა კულტურების მიკრობიოლოგიური და ტექნოლოგიური თვისებების შესწავლა.
პროექტის დასახელება: „მშობლიური“ კულტურული საფუარის როლი ღვინის ხარისხობრივი მაჩვენებლების ჩამოყალიბებაში“
დამფინანსებელი ორგანიზაცია: სსიპ შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდი, სამაგისტრო პროექტი: MR-23-306
მევენახეობა-მეღვინეობის პროგრამის მაგისტრანტი: სოფიო სიდონაშვილი
სამეცნიერო ხელმძღვანელი: ნინო ვეფხიშვილი
კონსულტანტი: გაგა ბუიშვილი
ანოტაცია
საფერავი უძველესი სამეწარმეო ჯიშის ყურძენია, რომლისგანაც დამზადებულ ღვინოებს მაღალი ღირებულებები გააჩნია: ტექნოლოგიური, კომერციული, სამკურნალო-პროფილაქტიკური. ამასთან, უცხოეთიდან შემოტანილი მშრალი კომერციული კულტურული საფუარი სხვადასხვა ადგილწარმოშობის ღვინოებს, მათ შორის, საფერავისაგან დამზადებულ ღვინოებს, ერთფეროვან ხასიათს სძენს, თითქოს, შთანთქამს მათ ინდივიდუალობას.
ამ გამოწვევის გადასაჭრელად ბოლო წლებში თესაუს მეცნიერთა და უნივერსიტეტის პარტნიორი კომპანიის, „მეღვინეობა შუმის“ მიერ, ბრიუსელის თავისუფალი უნივერსიტეტის მიკრობიოლოგებთან ერთად, ტექნოლოგიური და მიკრობიოლოგიური მეთოდებით გამოყვანილ იქნა შესაბამისი საკუთარი წმინდა კულტურები სამი დაცული ადგილწარმოშობის დასახელების წითელი ღვინისათვის: ნაფარეული, ქინძმარაული, მუკუზანი.
საქართველოში ამგვარი რამ - ღვინის საკუთარი საფუარით დადუღება - ინოვაციას წარმოადგენს. „შუმმა“ დაიწყო ამგვარი, წმინდად ქართული, ღვინოების წარმოება ამ სამი წმინდა კულტურისაგან, მაგრამ, ცხადია, სპეციალისტებში ინტერესს იწვევს ახლადგამოყვანილ, „მშობლიურ“ წმინდა შტამებსა და იმპორტირებულ საფუარებზე დამზადებული ღვინოების ხარისხობრივი მაჩვენებლების შედარება, რასაც ემსახურება ეს პროექტი.
პროექტის ხანგრძლივობაა 10 თვე: 2023 წლის დეკემბერი - 2024 წლის ოქტომბერი და რამდენიმე ეტაპადაა დაყოფილი.
ამოცანებისა და გეგმა-გრაფიკის მიხედვით, ნაფარეულის, ქინძმარაულისა და მუკუზნის მიკროზონებში მოკრეფილი საფერავისგან სოფელ იყალთოში მდებარე საოჯახო მარანში „გორგორა“ დამზადდა საექსპერიმენტო ღვინოები 4 სახის საფუარით: ადგილწარმოშობის დასახელების ღვინის (ნაფარეული, ქინძმარაული, მუკუზანი) შესაბამის წმინდა კულტურაზე, ველურ და 2 სხვადასხვა კომერციულ საფუარზე, სულ, 12 ვარიანტი; განისაზღვრა ახალგაზრდა და 6 თვით დაძველებული ღვინოების ძირითადი ფიზიკურ-ქიმიური მახასიათებლები; დავარგებული ღვინოებისათვის კი, დამატებით - ტოქსიკური ნივთიერებების: მძიმე მეტალებისა და რადიონუკლიდების, ასევე, საერთო ფენოლური ნაერთების, საერთო და მონომერული ანტოციანების შემცველობა, ღვინოების ანტიოქსიდანტური აქტივობა; შესწავლილ იქნა საექსპერიმენტო ღვინოების ორგანოლეპტიკური მახასიათებლები: ფერი, არომატი, საგემოვნო თვისებები, ჰარმონიულობა, სხეული.
ამჟამად, ექსპერიმენტის საფუძველზე მიღებული შედეგების მიხედვით, იწერება სამაგისტრო ნაშრომი საჯარო დაცვისათვის; მზადდება მოხსენება სამეცნიერო კონფერენციაზე წარსადგენად და, ასევე, სტატია - აგრარული მიმართულების ჟურნალში გამოსაქვეყნებლად.
